Uprawa zimowita jesiennego

Zimowit jesienny (Colchicum autumnale L.)

Wśród bogatej rodziny zimowitowatych można spotkać ponad 100 gatunków roślin, jak np. zimowit alpejski, zimowit nakrapiany, zimowit korsykański, zimowit powabny, zimowit bizantyjski, zimowit wiosenny  i wreszcie ten najbardziej znany - zimowit jesienny. Zimowity w stanie naturalnym występują w Europie, na terenie północnej Afryki oraz w Azji Środkowej. Zimowit jesienny (Colchicum autumnale L.) spotykany jest w zachodniej Europie, a także w Polsce w niższych partiach górskich oraz w rejonach Wielkopolski, Dolnego Śląska, Rzeszowszczyzny i Kotliny Sandomierskiej. Ta niewielka bylina cebulowa osiąga od 8 do 30 cm wysokości i charakteryzuje się tym, że kwitnie w stanie bezlistnym. Liście pojawiają się wiosną, natomiast lejkowate kwiaty w odcieniach różu, fioletu, purpury, rzadziej koloru białego pojawiają się od drugiej połowy sierpnia do października. W zależności od wielkości bulwy ilość liści może być zmienna i wynosi od 3 do 8, a z jednej bulwy może wyrosnąć od kilku do kilkunastu kwiatów. Kwiaty są lejkowate, obupłciowe, o lekko odgiętych sześciu działkach kielicha ( ma pojedynczy okwiat). Kwiaty zapylane są przez owady zapylające takie, jak: pszczoły, muchy i trzmiele. W części podziemnej roślina wytwarza bulwę, dzięki której zimowity rozmnażają się. 

 

---

 

 

 

 Odmiany zimowita

Kwiaty zimowita jesiennego często są mylone z krokusem jesiennym, jednak zimowit ma nieco większe kwiaty i więcej pręcików. Krokus ma tylko 3 pręciki, a zimowit ma ich 6. Typowa kolorystyka kwiatów zimowita to delikatny fiolet, ale wśród odmian spotyka się także białe, różowo-liliowe i purpurowe. Kwiaty pojawiają się we wrześniu, a w sprzyjających warunkach nawet w drugiej połowie sierpnia. Wśród odmian zimowita jesiennego na uwagę zasługują:

 

'Album - o kwiatach białych, pojedynczych i wysokości 15 - 20 cm

'Alboplenum - odmiana o kwiatach pełnych i wąskich płatkach w kolorze białym

'Herald - z kwiatami w odcieniu fioletu

'Lilac Wonder - w kolorze liliowo-fioletowym, kwitnie wrzesień - październik, osiąga wysokość 10 - 15 cm

'Plenum - z kwiatami pełnymi w jasnym kolorze fioletowo-różowym

'Rubrum - o kwiatach purpurowych

'The Giant - o kwiatach w odcieniu fioletowo-różowym i wysokości 10 - 20 cm

'Violet Queen - osiąga wysokość 15 - 20 cm, płatki ma w kolorze różowo-fioletowym

'Waterlily - o bardzo wąskich płatkach w kolorze jasno fioletowym, odmiana pełna, zakwita we wrześniu, osiąga wysokość 10 - 20 cm.

 

Wśród tej grupy roślin można także spotkać się z zimowitem jesienno - wiosennym, nazywanym także zimowitem żółtym. Ta roślina z rodziny amarylkowatych, łudząco podobna do zimowita, ale o kwiatach w kolorze żółtym to sternbergia żółta (Sternbergia lutea). Jest rośliną cebulową o wysokości osiągającej do 15 cm. W odróżnieniu od zimowitów wąskie liście wypuszcza po kwitnieniu, a one zamierają dopiero na wiosnę.  W naszej ofercie sternbergia jest dostępna w zestawie z innym zimowitami. Wśród sterbergii można jeszcze spotkać gatunki: Sternbergia clusiana i Sternbergia candida. Z tych dwóch gatunków roślin cebulowych jeden kwitnie w miesiącach styczeń - luty (S. candida), a drugi (S. clusiana) - jesienią.

 

Zimowit The Giant (Colchicum) | SPRAWDŹ OFERTĘ

 

Uprawa zimowita jesiennego

 Stanowisko

Najlepsze do uprawy zimowita jest stanowisko silnie nasłonecznione, gdyż jest gatunkiem światłolubnym.  Ocienione miejsce również zniesie, ale trzeba pamiętać, że im więcej cienia, tym rośliny kwitną później i mniej obficie, dlatego dobrze wybierać pod ich uprawę miejsca niezadrzewione . Nie powinny być to także miejsca, na których rosną gatunki roślin ekspansywnych.

 Gleba

Zimowit jesienny powinien być sadzony na glebach próchnicznych i przepuszczalnych, które w okresie wiosennym powinny być dość wilgotne. Wymaga gleb świeżych, gliniasto-piaszczystych i gliniasto-ilastych. Latem rośliny znoszą suszę, choć przy dużych upałach warto je podlewać. Odczyn podłoża powinien być obojętny lub lekko zasadowy. Źle znosi glebę gliniastą, w której bulwy gniją.

 Sadzenie bulw zimowitów

Jak większość roślin cebulowych, bulwy zimowita jesiennego sadzi się w połowie sierpnia. Rozstawa pomiędzy bulwami powinna wynosić 15 cm, a głębokość sadzenia to 12 - 15 cm w zależności od wielkości bulwy. Jeśli zapomnimy posadzić bulwy i znajdziemy takie, które wypuściły już kwiaty, to nie wahajmy się posadzić je do ziemi. Jest jedną z niewielu roślin cebulowych, która dobrze sobie poradzi, jeśli już znajdzie się w podłożu i na pewno będzie kwitła dalej. To roślina całkowicie mrozoodporna.

 Prace pielęgnacyjne

Cebule, a właściwie bulwy zimowitów nie muszą być co roku wykopywane z rabat. Wystarczy wykopywać je co 3 - 4 lata, jeśli będą rosły w nadmiernym zagęszczeniu. Po zaschnięciu kwiatów ziemię można ściółkować kompostem, korą lub innym materiałem organicznym.  Zimowitów nie musimy nawozić po posadzeniu, można to zrobić wiosną, gdy wypuszczą liście. Do nawożenia można użyć nawozów organicznych, jak np. nawozu na bazie humusu lub dobrze przekompostowanego lub przefermentowanego obornika.

 Rozmnażanie zimowitów

Zimowity jesienne rozmnaża się przede wszystkim przez wyrastające przy bulwie matecznej bulwy przybyszowe, które oddziela się i sadzi pojedynczo. Bulwy wykopuje się w czerwcu - lipcu, gdy liście zaschną. Po wykopaniu możemy je od razu posadzić w nowym miejscu lub przechować w przewiewnym i suchym miejscu do połowy sierpnia. Bulwy są owalne, okryte suchą łuską w kolorze brązowym. Możliwe jest także ich rozmnażanie przez nasiona, jednak jest to trudne w uprawach amatorskich. Nasiona u zimowitów rozwijają się pod ziemią i dopiero wiosną wyrastają nad powierzchnię wraz z rozwojem liści.

 Zastosowanie zimowitów jesiennych w ogrodzie

Zimowity najlepiej prezentują się, gdy są posadzone w grupach. Najlepiej sadzić je w pobliżu domu na tle płożących krzewów iglastych, trawnika lub w samym  trawniku, a także na obrzeżach rabat lub na skalniakach. Wykorzystując połączenie krokusa wiosennego, krokusa jesiennego i zimowita jesiennego można stworzyć ciekawy efekt łąki kwietnej utworzonej z roślin cebulowych. To oczywiście kwestia wydzielenia fragmentu trawnika, który wymaga pielęgnacji w odpowiednich terminach. Ciekawie wyglądają też zimowity posadzone pomiędzy kępami ozdobnych traw, jak np. ostnica cieniutka lub śmiałek darniowy. Wydaje się być to dobrym rozwiązaniem, bo wiosną liście zimowita jesiennego przesłonią jeszcze nieatrakcyjne, nisko przycięte kępy traw, a w okresie bujnego wzrostu traw, będą je ubarwiać fioletowo kwitnące kwiaty. W zestawieniu z krokusami jesiennymi lub bratkami zimowity będą się również dobrze prezentowały w pojemnikach. Do takiej kompozycji można dołączyć kępkę ozdobnej trawy. Nieposadzone bulwy zimowitów z wypuszczonym kwiatem można wykorzystać w kompozycjach florystycznych, dzięki czemu można osiągnąć ciekawy efekt. Sternbergię wykorzystuje się w ogrodzie w podobny sposób, jak zimowity. Warto zwrócić uwagę na ten gatunek z uwagi na późny termin kwitnienia i stosunkowo małą popularność.

 

 Ważne! Lepiej zrezygnować z uprawy zimowitów, jeśli z ogrodu korzystają dzieci lub zwierzęta domowe.

 

 

Zimowit Biały (Colchicum Album) | SPRAWDŹ OFERTĘ

  

 Ciekawostki 

 

 Nazwa łacińska Colchicum pochodzi od nazwy Niziny Kolchidzkiej, położonej w Gruzji, która w starożytnych czasach słynęła z magii

 W Polsce zimowit jesienny jest objęty częściową ochroną

 Przypuszcza się, że wiele naturalnych stanowisk zimowita w Polsce powstało dzięki tzw. uciekinierom z ogrodów, zwłaszcza w okolicach dawnych parków pałacowych

 Zarówno zimowity, jak i sternbergia są roślinami trującymi, dlatego nie należy ich spożywać, a wszystkie prace przy nich najlepiej wykonywać w rękawicach

 Wszystkie części zimowita jesiennego zawierają kolchaminę i kolchicynę, której dawka 0,02 g jest śmiertelna dla człowieka

 Kolchicyna nie szkodzi zjadającym zimowity owcom i kozom, ale ich mleko nie nadaje się wtedy do użytku

 Zimowity były od dawna stosowane w lecznictwie ludowym, obecnie ich składniki wchodzą w skład preparatów stosowanych w leczeniu nowotworów, dny moczanowej, a także w chorobach stawów i w padaczce

 W homeopatii stosuje się wyciągi i maści z bulw zimowita do łagodzenia bóli mięśniowych

 Kolchicyna jest wykorzystywana w genetyce i hodowli roślin, dzięki hamowaniu podziałów komórkowych i wpływie na powstawanie komórek o zwielokrotnionej liczbie chromosomów